NIEZALEŻNA FOTOGRAFIA POLSKA LAT 80. XX WIEKU
NIEZALEŻNA FOTOGRAFIA POLSKA LAT 80. XX WIEKU
We wtorek 16 kwietnia 2019 r. po raz kolejny wybraliśmy się do Galerii Sztuki Współczesnej we Włocławku na cykliczne spotkanie z serii „Alfabet sztuki”. Tematem tego wydarzenia była „Niezależna fotografia Polska lat 80.XX wieku”. Postanowiliśmy bowiem dogłębniej zapoznać się z przesłaniem fotografii reportażowej z tamtego okresu. Dlatego z ogromnym zainteresowaniem wysłuchaliśmy niezwykle ciekawego wykładu o niezależnej fotografii, powstającej w latach osiemdziesiątych minionego stulecia w środowiskach opozycyjnych, działających poza oficjalnym obiegiem.
Tę wielką ideę przewodnią niezależnej fotografii przybliżył nam w swoim wykładzie zaproszony prelegent Jerzy Brukwicki, jeden ze współtwórców ruchu kultury niezależnej w latach osiemdziesiątych XX wieku, krytyk sztuki, dziennikarz, kurator wystaw, wieloletni szef Galerii Krytyków POKAŻ w Warszawie. Wykorzystując i omawiając 190 slajdów najbardziej charakterystycznych ujęć dokumentujących realia życia w PRL-owskiej codzienności, przedstawił historię kształtowania się fotografii niezależnej.
W tym okresie cenzura rządowa uniemożliwiała publikację i rozpowszechnianie fotografii niezgodnych z programem realnego socjalizmu i propagandą wszechobecnego sukcesu. Dlatego fotograficy związani z opozycją i podziemnym życiem „Solidarności” przełamywali blokadę informacyjną i dokumentowali tragiczne wydarzenia, strajki, demonstracje uliczne i inne przejawy oporu społecznego oraz obrazy biedy polskiego społeczeństwa. Stąd na fotografiach zobaczyliśmy puste półki w sklepach i długie kolejki pod nimi oraz groteskowe sytuacje związane z deficytowymi towarami. Te niezależne fotografie były zarówno dokumentem jak i komentarzem i interpretatorem tego wszystkiego co się działo w reżimowej Polsce stanu wojennego. Były więc przemycane na Zachód i publikowane w najważniejszych światowych mediach, zaprzeczając oficjalnym przekazom władz, ukazywały jak naprawdę żyje się w Polsce.
O epoce PRLu mówi się, że była szara we wszystkich aspektach funkcjonowania ówczesnego państwa i społeczeństwa. Dopiero po 89 roku zaczęły pojawiać się kolory nowej, lepszej rzeczywistości.
Uchwycili to i uwiecznili na swoich zdjęciach fotograficy niezależni. W tej podziemnej pracy na trwale zapisali się amatorzy i profesjonaliści: Erazm Ciołek, Zofia Rydet, Krzysztof Wojciechowski, Krzysztof Miller, Jerzy Gumowski, Jacek Marczewski i wielu innych anonimowych autorów zdjęć.
Był to bardzo pouczający wykład, z którego uświadomiliśmy sobie, że jako naród dysponujemy ciekawym zapisem historycznych wydarzeń i spraw socjalistycznej codzienności w Polsce w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku we wszystkich jej wymiarach, uchwyconych w obiektywie fotografików niezależnych.
